Dahilde İşleme Rejimi Tekstil Genelgesi 2025/1 Yayınlandı; 2015/2 yürürülükten kalktı

2015 yılında yayınlanan Tekstil, Konfeksiyon, Deri ve Deri Ürünlerine İlişkin Dahilde İşleme Rejimi Genelgesini (İhracat:2015/2) yürürlükten kaldıran 2025/1 sayılı genelge 7.7.2025 tarihinde yayınlanmıştır.

Genelgenin getirdiği belli başlı yenilikler ele almaya çalışacağım. (ilgili maddenin eski ve yeni halini yan yana görüntüleyebileceksiniz, değişen ya da yenilenen mavi renkle sağ taraftaki bölümde belirtilmiştir.)

5 . madde genel esasların b) bendinde yapılan değişiklikle;

a) ilk belge düzenlenirken vardiya yazısı dikkate alınmadan kapasite raporundaki yıllık ürtetim miktarının 1/4 oranında belge düzenlenir.

b) firmanın ikinci belge müracaatı için ilk belgedeki ihracat gerçekleşmesinin %85 olması şartı aranır.

Madde 5/d bendinde;

TGTC’nde ilgili gtip karşısında birim bulunulmaması durumunda birinci birim olarak “KG” birimi değil, kapasite raporunda bulunan veya bakanlıkça uygun bulunan birim birinci birim olarak esas alınacak, ikinci birim ise yine “KG” olacaktır.

Madde 5/i-j bentleri;

Dahilde işleme rejiminde hammaddenin işlenmesi nedeniyle nitelik değiştireceği ve dolayısıyla GTİP’inin değişceğinden hareketle ithal girdi ve mamül gtip’lerinin birbirinden farklı olması beklenirdi. Fakat ürünlerin hammaddesinin işlenmesi ile ürünün niteliğinde gtip’e yansıyan bir değişiklik olmaması nedeniyle ithalat ile ihraç ürün gtip’lerinin aynı olması durumları yaşanabiliyordu (örneğin ithal ipliğin yalnızca boyana işlemine tabi tutulması nedeniyle gtip’te bir değişiklik olmaması gibi). Son dönemde buna yönelik bakanlık DİİB müracaatlarında ilgili gümrük idaresinden ithal ve ihraç eşyasının gtip’inin aynı olduğuna dair yazı istiyordu ve bu yazı DYS sistemine yüklenince belge düzenleniyordu. Dolayısıyla genelgeye eklenen i) bendi ile bu uygulama bir zorunlululk haline getirilmiştir.

J) bendinde ise genelgede belirtilen kullanım oranlarının üzerinde hammadde kullanım oranına sahip ürünlerin olması durumunda alınacak bir ekspertiz raporu ile belge müracaatı yapılır ise bu oranların dikkate alınması ile belge düzenlenebileceği belirtilmiştir.

Genelgenin Fire Oranları başlığı ile yer alan 8. maddesine eklenen 1. fıkrasında, genelge kapsamında yer alan faaliyetler çerçevesinde birden fazla üretim aşaması var ise, her bir üretim aşaması için ayrı ayrı fire oranları dikkate alınacağı belirtilmiştir.

Son olarak Madde 11, Madde 12 ve Geçici Madde 1 ile Yetki ve yürürlükten Kaldırma başlıkları düzenlenmiştir;

Madde11/2 ile bu genelgede yer alamayan hususların 2015/2 genelge hükümleri esas alınacağı belirtilmiştir.

Madde 12 ile 2015/2 Tekstil genelgesi 10 yıl sonra yürürlükten kaldırılmıştır.

Geçici Madde 1 ile, genelgenin yayınlandığı tarihten önce düzenlenmiş mevcut belgeler, 2015/2 Genelge hükümlerine tabidir.

Sonuç olarak Genelgenin Kullanım oranları, fire, iigü ve döviz kullanım oranları tablolarında önemli değişiklikler olmamıştır fakat belge taleplerine yönelik mutlaka ilgili sektör ve eşya başlıklarını tekrar tekrar incelmekte fayda vardır.

2024/3 UGD Tebliği kapsamı eşyanın 137 no’lu DİİB Özel Şartı ile ithalatı hakkında

137 Nolu DİİB özel şartı bulunan DİİB’ler kapsamında, eşyanın ithalatında yaşanması muhtemel bir karışıklığa dikkatinizi çekmek isterim.

2024/3 UGD Tebliğinin 11. maddesinde (daha önce yayınlanan 3 sayılı UGD tebliğlerinde de), Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi dışındaki rejimlerde ithalat esnasında Üretici Belgesi ve Analiz Sertifikasının istenmeyeceği belirtildiğinden, Dahilde İşleme Rejimi kapsamı işlemlerde bu beyan ve sertifikanın sunulmadan ithalat işlemi tamamlanabilmektedir.

Oysa 137 No’lu Özel Şartta ise bu eşyaların ithalatında Üretici Belgesi ve Analiz Sertifikasının sunabilirseniz, EŞDEĞER EŞYA kullanımına müsaade edileceği belirtilmektedir. Yani belgelerin sunulmaması durumunda ve eşdeğer eşya kullanımı yapıldı ise özel şart ihlalinden dolayı 6 ay süre ile indirimli teminat hakkını yitirebilirsiniz.

2024/3 sayılı UGD tebliği

Madde.11:

“4) 39.01, 39.02, 39.04, 39.05, 39.06, 39.07, 39.08 ve 39.12 tarife pozisyonlu maddelerin Ek-1’deki listede tanımlanan madde olmaması halinde, bir örneği Ek-7’de yer alan Üretici Belgesi ve üretici tarafından düzenlenen analiz sertifikası ile birlikte serbest dolaşıma giriş işleminin yapılacağı gümrük idarelerine başvurulması üzerine bu maddelerin ithaline doğrudan izin verilir. Diğer gümrük rejimleri kapsamındaki başvurularda, ilgili gümrük idareleri tarafından Üretici Belgesi ve analiz sertifikası aranmaz.”

UGD 2024/3 Tebliğde bu sertifikaların istenmeyeceği belirtilmesine rağmen DİİB özel şartında ise;

137İşbu belge kapsamında eşdeğer eşya olarak Çevrenin Korunması Yönünden Kontrol Altında Tutulan Atıkların İthalat Denetimi Tebliği?nin (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2018/3) Ek-1 sayılı listesinde tanımlanan 3901, 3902, 3904, 3905, 3906, 3907, 3908 ve 3912 Gümrük Tarife Pozisyonlu eşyanın ithalatına izin verilmez. Belge konusu 3901, 3902, 3904, 3905, 3906, 3907, 3908 ve 3912 Gümrük Tarife Pozisyonlu eşyanın mezkur Tebliğ?in Ek-1 sayılı listesinde tanımlanan eşya olmaması halinde ise, söz konusu Tebliğ?in 11 inci maddesinin beşinci fıkrasında belirtilen Üretici Belgesi ve analiz sertifikasının ilgili gümrük idaresine ibraz edilmesi kaydıyla eşdeğer eşya olarak ithalatına izin verilir

denilmektedir.

UGDT 2024/3 tebliğinin tam tersine DİİB özel şartı, eşdeğer eşya kullanımı için bu sertifikaları zorunlu kılmaktadır.

Bu nedenle belirtilen gtiplerin DİİB kapsamında eşdeğer eşya kullanabilmesi için MUTLAK SURETTE İLGİLİ SERTFİKALAR BEYAN EDİLEREK ithalat işlemi sonuçlandırılmalıdır.

DİİB kapsamı işlemlerde eğer önce ithalat sonra ihracat gerçekleşmesi var ise, bu sertifikaların olmaması bir sorun yaratmayacaktır.

Aksi takdirde, bahsi geçen eşyanın 137 nolu özel şartı bulunan diib kapsamında istenen sertifikaların sunulmaması nedeniyle, Teşvik Kapatma Şubesince kontrolü yapılır ve eşdeğer eşya kullanılıp kullanılmadığı tespiti ile birlikte ilgili müeyyide söz konusu olur. Çünkü ilgili ithalatların üzerinden zaman geçmiş ve istenen sertifikaların göndericilerden temini imkansız hale gelmiştir.

Dahilde İşleme İzin Belgesi Kapsamında Ayniyet Uygulaması ve İlgili Özel Şartlar

“Bir Özel Şart – Bir Açıklama 5 ”

Dahilde İşleme İzin Belgelerinin kullanımını doğrudan etkileyen özel şartları incelemeye devam ediyoruz.

Özel Şart No: 24İşbu belge kapsamında ithal edilen veya eşdeğer eşya olarak kullanılan {…} ihraç edilen mamuller bünyesinde kullanıldığına dair ayniyatının ilgili Gümrük Müdürlüğünce yapılması gerekmektedir.
Özel Şart No: 154İşbu belge kapsamında ithal edilen {…} ihraç edilen mamuller bünyesinde kullanıldığına dair ayniyatının ilgili Gümrük Müdürlüğünce yapılması gerekmektedir.

Öncelikle bir karışıklığı ortadan kaldırarak başlayalım;

Ayniyat ne, Ayniyet ne?

Ayniyat: Özdek

1. isim İş yerlerinde eşya ve malzeme işleriyle ilgilenen bölüm, ayniyat.

2. isim Kullanılmaya, harcamaya uygun, taşınması kolay eşya, ayniyat.

Ayniyet: Aynılık

Aynı olma durumu, özdeşlik, ayniyet.

Gümrük Kanunu’nda

“Madde 68 – 1. Gümrük idareleri, eşyanın beyan edildiği gümrük rejimi şartlarına uyulmasını sağlamak üzere zorunlu olan hallerde, eşyanın ayniyetini tespite yönelik önlemleri alırlar.”

denildiğine göre ithal ya da ihraç edilirken eşyanın beyan edilen eşya ile aynı olduğunun tespiti ya da özdeşliğinin kontrolü istenmektedir.

Dahilde İşleme Rejimi’nde, eşya hal değiştirdiğine göre, hem ithal edilen ham maddenin ve çıkan ürünün tespiti ve hem de ham maddenin üründe kullanılıp /kullanılmadığının tespitinin yapılması gerekmektedir.

Dolayısıyla Gümrükler Genel Müdürlüğü 2015/8 Genelgede belirtildiği şekilde önce ithalat ya da önce ihracat yapılmasına göre ilgili prosedür takip edilerek ayniyetin tespit edilmesi sağlanmalıdır. Çünkü belge kapatmalarda bu ayniyet tutanakları sizden talep edilecektir.

Eşyaya ilişkin “ÖZEL” Özel Şart; Buğday

Özel Şart No: 132İşbu belge kapsamında ithal edilen buğdaya dair ayniyatın ilgili Gümrük Müdürlüğünce yapılması gerekmektedir.

Genel ayniyet özel şartının dışında 132 sayılı özel şart ile, ithal eşyası buğday olan dahilde işleme izin belgelerinde dönemsel olarak ayniyet tespit uygulaması getirilebilmektedir.

Fakat bu özel şartın genel ayniyet tespit uygulamasından farklı olarak yalnızca İTHALAT esnasında bir ayniyet tespiti isteniyor, ihracat esnasında ayniyet tutanağı düzenlenmesi istenmemektedir.

Sonuç olarak diib kapsamında ithal edilen ve ihraç edilen eşyaların gümrükte kırmızı hatta detaylı tespiti demek olan ayniyet tespit işlemi belge kullanımı açısından önem arz etmektedir. Tüm işlemleri doğru biçimde yapmış olsanız bile gerçekleşen ihracat beyannamesinde ayniyet eksik ise belge ihracat gerçekleşmesinde bu beyannameler silinecek ve dolayısıyla gerçekleşen ithalatın süresi içerisinde yurt dışı edilmemesi riski ile karşı karşıya kalınacaktır. Belge süresi bitmiş ise 2006/12 sayılı tebliğin 45. Maddesi çerçevesinde müeyyide söz konusu olacaktır.

Ayniyet Tespitinden Muafiyet

Dahilde İşleme İzin Belgeleri

Bilindiği gibi %1 ve %5 indirimli teminat oranı hakkı bulunan YYS/OKS sahibi firmaların, DİİB belge özel şartında ayniyat tespiti özel şartına yer verilmemekte, bu özel şart bulunsa dahi talep edilmesi halinde özel şart belgeden kaldırılmaktadır.

Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğünün 20.01.2021 tarihli 60771320 sayılı yazısı (Ayniyat Tespiti) ile YYS/OKS sahibi firmalara sağlanan ayniyat muafiyeti açıklanmıştır.

“Bu çerçevede, Bakanlığımız tarafından dâhilde işleme izin belgesi kapsamında gerçekleştirilen ihracat işlemlerinde ayniyat muafiyeti tespiti kriteri olarak, indirimli teminat uygulamasına paralel bir şekilde, firmanın belge müracaat/revize tarihinden önceki iki takvim yılı içerisinde gerçekleştirmiş olduğu ihracat performansı esas alınmakta”dır.

Dahilde İşleme İzinleri

Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü 2017/17 sayılı genelgesi ile Dahilde İşleme İzinlerinde uygulanacak olan ayniyet işlemleri düzenlenmiştir.

Bu genelgenin III. Sayılı fıkrasının 2. Paragrafında ;

“Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası sahibi kişiler ile Onaylanmış Kişi Statüsüne İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin (Sıra No:l) 42/A maddesinin birinci fıkrasında belirtilen koşullan taşıyan ve mezkur maddede belirtilen kolaylıklardan faydalanma hakkı bulunan yükümlüler yukarıda belirtilen ayniyet tespitine ilişkin uygulamalardan istisna tutulmuşlardır. “

Bu çerçevede YYS/OKS (42/A) sahibi firmalar ayniyet tespitine ilişkin uygulamalara tabi değillerdir.

(*) İlgili tanımlar TDK web sözlük uygulamasından alınmıştır.